Rola głosu matki w rozwoju dziecka oraz w terapii uwagi słuchowej metodą A. Tomatisa

 

O tym jak duże znaczenie w życiu dziecka ma jego matka chyba nie trzeba nikogo przekonywać. Jednak, to że jej głos ma ogromny wpływ na rozwój dziecka, na kształtowanie się jego osobowości i późniejsze funkcjonowanie w społeczeństwie już nie jest tak oczywiste. Niewiele osób zdaje sobie z tego sprawę, że głos matki jest podstawową i niezbędną stymulacją rozwoju dziecka już od pierwszych miesięcy jego życia w łonie matki.

Co na to nauka?

Najnowsze badania prowadzone przez Stanford University School of Medicine stwierdzają, że głos matki aktywuje wiele różnych regionów w mózgu dziecka i odgrywa ogromną rolę w jego rozwoju. Wpływa zarówno na rozwój struktur społecznych, językowych jak i emocjonalnych dziecka.

Także naukowcy z Uniwersytetu w Mopreviewntrealu oraz The Sainte-Justine University Hospital Research Centre wykonali badania, zgodnie z którymi głos matki odznacza się wyjątkowym wpływem na rozwój dziecka. Zauważono także, że głos innych kobiet aktywuje tylko te struktury mózgu, które odpowiadają za rozpoznawanie dźwięków natomiast głos matki posiada daleko większy wpływ na dziecko, niż głos kogokolwiek innego. W wyraźny sposób stwierdzono pobudzenie w lewej półkuli mózgowej oraz w przestrzeni przyporządkowanej zdolnościom motorycznym i umiejętnościom językowym, w chwili gdy przemawiały matki. Okazuje się więc, że to właśnie głos matki jest istotnym czynnikiem rozwoju zdolności językowych dziecka, a także odgrywającym ogromną rolę w wykształceniu prawidłowej komunikacji międzyludzkiej.

Głos matki jest głównym źródłem wielorakiej stymulacji już dla rozwijającego się płodu. W normalnym środowisku macicy płód nie tylko słyszy głos matki, lecz także czuje jej kręgosłup oraz delikatne drganie ściany macicy, która porusza się w synchronizacji z głosem matki. Płód otrzymuje więc różnorodne formy stymulacji sensorycznej, które występują w trakcie trwania całej ciąży i stanowią kluczowy aspekt normalnego wzrostu i rozwoju płodowego. Niestety w dużej mierze efekty tej stymulacji zostają utracone w przypadku problemów okołoporodowych lub u wcześniaków pod wpływem licznych negatywnych bodźców słuchowych, występujących na oddziałach intensywnej terapii noworodków. Badania potwierdziły, że stymulacja dźwiękowa w postaci nagrania dźwięków głosu i bicia serca matki ma pozytywny wpływ na redukcję zaburzeń sercowo-oddechowych u dzieci bardzo wcześnie urodzonych.

Wizja profesora Tomatisa

„Profesor Alfred Tomatis opracowywał swoją metodę przez wiele lat. Miał bardzo precyzyjną wizję leczenia dzieci. Twierdził, że dziecko musi wrócić do okresu w życiu, kiedy znajdowało się w łonie matki, musi przeżyć go ponownie, aby znowu usłyszeć dźwięki, które słyszało w okresie prenatalnym. Dzięki temu dziecko coraz bardziej się otwiera” – stwierdza Jozef Vervoort, spadkobierca i kontynuator dzieła Alfreda Tomatisa. Taka „dźwiękowa podróż” w przeszłość, a potem powrót do chwili obecnej, pomagają „wymazać” blokadę, która pojawiła się na pewnym etapie rozwoju uwagi słuchowej. Sama uwaga słuchowa rozwija się już od 28 tygodnia ciąży. A ów blokadą może być każde traumatyczne przeżycie, problemy zdrowotne lub uraz fizyczny czy też problemy w ciąży lub przy porodzie. Prowadzi to do nieświadomego ograniczenia relacji ze światem i tzw. „zamknięcia uszu” na słuchanie. Tomatis uważał, że tę blokadę można usunąć, odtwarzając za pomocą odpowiednio dobranych dźwięków proces rozwoju umiejętności słuchania. I tu ogromną rolę odgrywa właśnie głos matki. Nie chodzi tutaj jednak o „zwykłe” nagranie głosu matki. Efekty przynosi dopiero terapia przefiltrowanym nagraniem w taki sposób, że pozostawione są tylko wysokie częstotliwości. Wówczas uzyskany zostanie efekt dźwięków, jakie słyszy płód w okresie ciąży. W ten sposób możliwe jest odtworzenie i skorygowanie psychoemocjonalnego doświadczenia językowego z okresu prenatalnego.

Dlaczego głos matki jest tak ważny w terapii uwagi słuchowej?

Profesor odkrył i wykazał, że istnieje związek pomiędzy odbieranymi przez słuch częstotliwościami a całym systemem nerwowym, zmysłami, mózgiem, a nawet głosem człowieka. Okazuje się, że istotą jest właśnie głos matki, który płód słyszy od 21. tygodnia w bardzo wysokich częstotliwościach, w przedziale 8–12 tys. Hz. Taką cechę często ma też muzyka, np. utwory Mozarta lub chorały gregoriańskie, które są również wykorzystywane w terapii uwagi słuchowej.

Profesor Tomatis uzasadniał, że jeśli głównie prawa półkula odbiera wibracje głosu matki jako dźwięk poprzez w pełni funkcjonujące ucho i fakt, że zarówno nerw słuchowy, jak i obszary w mózgu, w których informacja jest przetworzona, są zmielinizowane (pokryte osłonką mielinową wpływającą na przewodzenie oraz stanowiącą izolację aksonu), to obserwacja musiała zostać przetworzona również przez wzgórze mózgowe. Profesor jasno twierdził, że właściwe wykształcenie funkcjonowania wzgórza mózgowego, na dalsze życie już po okresie fazy życia płodowego, następuje w ostatnich dwudziestu tygodniach ciąży. W ten sposób uznał psychoemocjonalny dźwięk głosu matki za główny stymulator rozwoju. Obserwacje zachowania człowieka w życiu płodowym pokazują, że w tym samym okresie, kiedy aparat słuchowy jest już w pełni wykształcony, dziecko w łonie matki poszukuje tych wibracji, co widać w ruchach głowy płodu w miednicy matki.

Odpowiednio skonstruowany program terapeutyczny przy użyciu tych dźwięków oraz precyzyjnie dobrane częstotliwości mogą skutecznie leczyć zarówno drobne, jak i poważne problemy rozwojowe u małych dzieci.

Jak to wygląda w praktyce?

Matkę pacjenta nagrywa się za pomocą specjalistycznego sprzętu z mikrofonem. Mama czyta ulubioną książkę dziecka lub bajkę przez pół godziny. Tak przygotowane nagranie zostaje wprowadzone do programu terapii jako jednostka terapeutyczna, którą zmienia się poprzez nałożenie wysokiego filtrowania oraz innych parametrów. W ten sposób następuje podróż dźwiękowa do łona matki, w której to fazie pacjent słucha głosu matki tak jak go słyszał będąc w jej łonie. Ten rodzaj stymulacji słuchowej jest bardzo istotny dla każdego dziecka, zwłaszcza w przypadku terapii dzieci ze spektrum autyzmu, które mają problemy z komunikacja z matką a tym samym z otoczeniem.

Zastosowanie głosu matki w terapii dzieci autystycznych

Fundacja „Mamy głos” będąca stowarzyszeniem terapeutów metody prof. Alfreda Tomatisa objęta patronatem największego na świecie ośrodka Mozart-Brain-Lab, którego założycielem jest Jozef Vervoort, spadkobierca dorobku naukowego prof. Alfreda Tomatisa i członek honorowy stowarzyszenia jest ogromnym zwolennikiem i propagatorem stosowania głosu matki w terapii.

Terapia głosem matki w metodzie prof. A. Tomatisa jest stosowana na szeroką skalę w ośrodku VZW Atlantis w Belgii, gdzie przykłada się do niej ogromną rolę terapeutyczną w terapii zwłaszcza osób z autyzmem. Tam, oprócz sesji dziennych, stosowana jest terapia głosem mamy nocą podczas snu, co zwiększa jej efektywność. Jozef Vervoort jako jedyny w Polsce i na świecie promuje zastosowanie głosu matki w terapii dzieci autystycznych ” Efekty terapii widać szczególnie u dzieci autystycznych. Dzięki możliwościom, jakie daje sprzęt, np. nagrywania głosu matki i zastosowania go w terapii, dziecko otwiera się na nowy kontakt emocjonalny i społeczny. Dzięki możliwości przesyłania terapii głosem matki na urządzenie mobilne dzieci autystyczne mogą się przygotować do terapii w domu, słuchając programów w czasie snu. Dzięki temu w gabinecie terapeutycznym nie boją się założyć słuchawek i mogą spokojnie uczestniczyć w kompleksowym programie terapeutycznym razem z innymi dziećmi. Bardzo dobre efekty obserwujemy również u dzieci zarówno z dysleksją i dyskalkulią, jak i tych, które mają problemy z nauką języków obcych oraz dzieci z afazją czy problemami logopedycznymi. – potwierdza Magdalena Raciniewska Prezes Stowarzyszenie „Mamy głos”.

Na koniec należałoby jeszcze raz podkreślić, że głos matki jest niezastąpionym i podstawowym źródłem rozwoju dziecka jak również ważnym elementem terapii uwagi słuchowej metodą A. Tomatisa o czym czytamy na stronie Fundacji „Mamy Głos”: „Głos matki jest dla nas najwyższą wartością. Stosowanie głosu matki w terapii daje spektakularne efekty, decyduje o efektywności i przyśpiesza działanie terapii”.

Źródła:

https://med.stanford.edu/news/all-news/2016/05/moms-voice-activates-different-regions-in-children-brains.html

http://mamyglos.org/metoda

http://www.domzdrowia.pl/artykul/glos-matki-zapewnia-lepszy-rozwoj-mozgu-u-dziecka-859

https://www.promykslonca.pl/razem-w-pelni-sprawni/78-diagnostyka/1032-wplyw-ekspozycji-wczesniakow-na-glos-matki

http://ciekawe.onet.pl/spoleczenstwo/autyzm-terapia-glosem-matki-wedlug-metody-prof-alf,1,5665057,artykul.html