Wady wymowy a nauka czytania i pisania

Czy wiesz, że wady wymowy rzutują na naukę czytania i pisania?

W ostatnim czasie coraz więcej dzieci nie potrafi sprostać nauce czytania oraz pisania. Przez co często już na początku edukacji pojawiają się nerwy po stronie rodzica i łzy po stronie dziecka. Rodzice zastanawiają się gdzie leży przyczyna tych trudności? Przecież za ich czasów te umiejętności przychodziły jakoś tak „naturalnie” ! Niestety bardzo często umyka im WADA WYMOWY pociechy. Powszechny mit „Dziecko samo nauczy się mówić…z wady wymowy się wyrasta” – nadal krąży w wielu rodzinach i skutecznie dewastuje potencjał dziecka !

Pisanie wykształca się na podłożu mowy

Najpierw słowo mówione potem nauka pisania. Pisanie jest procesem, podczas którego należy wyodrębnić fonemy (dźwięki) i zamienić je na znaki literowe. Dziecko utożsamia dźwięk z literą. Jeżeli mowa dziecka nie jest dostatecznie wykształcona,a poszczególne fonemy błędnie realizowane, to i zapis graficzny może odbiegać od prawidłowego. Stąd też często się zdarza, że dziecko pisze tak, jak mówi.

Błędna wymowa= nieprawidłowe czytanie

Podczas czytania – musimy formułować w umyśle lub wypowiadać odpowiadające literom dźwięki językowe. Przeważnie litery osobom z wadą wymowy są znane, jednak ich nazwanie może być błędne z powodu niemożności prawidłowej realizacji danej głoski. Jeżeli dziecko zamiast kura przeczyta „kula”, ponieważ /r/ artykułuje bezdźwięcznie, nie mamy pewności, czy jego zrozumienie wyrazu jest poprawne. Rozwój mowy i poziom oraz jakość czytania mają ze sobą widoczny związek.

Dlaczego wady wymowy są tak wyraźne w piśmie i czytaniu?

Przyczyny trudności w pisaniu i czytaniu u osób z zaburzeniami mowy są zazwyczaj te same co i przyczyny wad ich mowy. Trudności te mogą być spowodowane:

zaburzeniami słuchu fonemowego (zaburzenie to przejawia się w trudnościach w rozróżnieniu wyrazów podobnych brzmieniowo, np. kasa-kasza),
zaburzeniami motorycznymi (prawidłowe wzorce słuchowe głosek kojarzone są z wadliwymi wzorcami kinestetycznymi – czyli czuciem ułożenia narządów artykulacyjnych ),

Wad wymowy, które mają niezaprzeczalny wpływ na naukę czytania i pisania:

substytuowanie (czyli realizacja jednego dźwięku odpowiada przynajmniej dwóm głoskom) pod względem miejsca artykulacji, np. s-sz-ś
substytucje pod względem zbliżenia narządów mowy (np. s-c, t-c, z-dz )
przestawienia (np. „korolowanka” zamiast kolorowanka)
opuszczenia (np. „ając” zamiast zając)
mowa bezdźwięczna (polega ona na nierozróżnianiu kategorii dźwięczności, czyli na braku realizacji jednego z członów opozycji dźwięczna – bezdźwięczna np. wymowa “sz” zamiast “ż”.

Wady wymowy nie tylko mogą opóźniać rozwój umysłowy i być przyczyną trudności w czytaniu i pisaniu, ale również przecierają szlak niektórym utrudniającym życie cechom osobowości np. nieśmiałość czy mniejsze poczucie własnej wartości. Rozwój mowy jest niezwykle ważny w procesie komunikacji, a to z kolei klucz do udanego życia społecznego każdego człowieka.

Gdzie szukać pomocy?

Jeśli Twoje dziecko jest w wieku przedszkolnym i zmaga się z wadą wymowy, bądź jest w wieku szkolnym i wraz z wadą wymowy dokuczają mu trudności w nauce czytania i/pisania. Serdecznie zapraszamy do naszego gabinetu! https://www.alfasynapsis.pl/kontakt. Tylko u nas istnieje możliwość połączenia terapii logopedycznej z terapią czytania i/ lub pisania, a to wszystko z dodatkiem treningu słuchowego według metody A. Tomatisa. Tak całościowe podejście zdecydowanie podnosi efektywność terapii logopedycznej oraz pedagogicznej.

Źródła:

Demel G., Wady wymowy, Warszawa, 1974.
Logopedia – pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki, pod red. T. Gałkowskiego i G. Jastrzębowskiej, Opole, 2003.
Sołtys-Chmielowicz A., Zaburzenia artykulacji. Teoria i praktyka, Kraków, 2008.
Zakrzewska B., Trudności w czytaniu i pisaniu. Modele ćwiczeń, Warszawa, 1996.